ضرورت خط مشي‌گذاري زيربنايي دولتمردان کشورها براي بهبود مسائل زيست‌محيطي در راستاي تحقق توسعه پايدار احساس مي‌شود. فارغ از وضعيت بحراني زيست‌محيطي در عرصه جهاني، وضعيت کنوني محيط زيست کشور نيز مطابق با شاخص‌هاي جهاني غيرمطلوب و بعضاً خطر آفرين گزارش شده است. اعلام شاخص جهاني عملکرد زيست محيطي سال 2012 که از سوي دانشگاه ييل  منتشر شد، نشان داد که هشدارهاي کارشناسان محيط زيست را بايد جدّي گرفت.

در جمهوري اسلامي، حفاظت از محيط زيست که نسل امروز و نسل‌هاي بعد بايد در آن حيات اجتماعي رو به رشدي داشته باشند،‌ وظيفه عمومي تلقّي مي‌گردد؛ از اين رو فعاليت‌هاي اقتصادي و غير آن که با آلودگي محيط زيست يا تخريب غير قابل جبران آن ملازمه پيدا کند ممنوع است. (قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، اصل پنجاهم)اما متأسفانه عدم تعبير و تفسير اين اصل در قالب سياست‌هاي خُرد و خط مشي‌هاي جزئي‌تر، عملاً عدم اجراي آن را به دنبال داشته است.

کانون تمرکز پژوهش حاضر از ميان مراحل خط مشي‌گذاري زيست‌محيطي، مرحله «تدوين خط مشي» است. البته اين به هيچ وجه به معني ناديده‌ انگاشتن ملاحظات اجرايي در مرحله تدوين خط مشي‌هاي زيست‌محيطي نيست .

چنانچه «تدوين خط مشي زيست‌محيطي» را به عنوان يک سيستم در نظر بگيريم، مسائل زيست‌محيطي ورودي‌هاي اين سيستم خواهند بود چرا که مطابق با نظر هاولت، خط مشي‌گذاري يک فرآيند «هدف- محور» است و هدف غايي در آن «حلّ مسئله عمومي» است. (Hawlett and Ramesh, 2009, p4)

بنابراين مي‌توان خط مشي‌گذاري را يک فرآيند «مسئله-محور» دانست. مطابق با طبقه‌بندي کلّي مسائل زيست‌محيطي، مي‌توان آنها را در سه بخش «مسائل ناشي از آلودگي آب»، «مسائل ناشي از آلودگي هوا» و «مسائل ناشي از آلودگي خاک» طبقه‌بندي نمود. اين مسائل تحت تأثير شرايط محيطي و اکوسيستمي هر کشور، از کشوري به کشور ديگر متفاوت است. در مرحله پردازش، بر اساس ماهيت مسائل و ساير شرايط محيطي خط مشي زيست‌محيطي تدوين شده و به عنوان خروجي سيستم، وارد نظام بعدي که همان «سيستم اجراي خط مشي»‌ باشد مي‌گردد.

فهرست مطالب
فصل اول: طرح و کليات تحقيق    9
مقدّمه    10
1-1- بيان مسئله    11
1-2- اهميت و ضرورت موضوع    14
1-2-1- اهميت و وخامت شرايط زيست‌محيطي جهان    14
1-2-2- اهميت و وخامت اوضاع زيست محيطي کشور    14
1-2-3- اهميت محيط زيست از منظر اسلام    15
1-3- اهداف تحقيق    16
1-4- سؤال اصلي    16
1-5- سؤالات فرعي    16
1-6- فرضيه تحقيق    16
1-7- روش تحقيق    17
1-8- قلمرو موضوعي، مکاني و زماني تحقيق    17
1-9- نقشه راه پژوهش    18
1-10- شرح واژه‌ها و اصطلاحات تحقيق    20

مقدّمه    103
3-1- فلسفه استراتژي نظريه داده بنياد    103
3-2- تعاريف و مفاهيم اصلي روش داده‌بنياد    104
3-2-1- حساسيت نظري    105
3-2-2- يادداشت نظري    105
3-2-3- کفايت نظري    106
3-3- فرآيند تجزيه و تحليل روش داده‌بنياد    106
3-3-1- کدگذاري باز    107
3-3-2- کدگذاري محوري    108
3-3-3- کدگذاري انتخابي    110
3-4- قلمرو زماني و مکاني تحقيق    110
3-5- جامعه و نمونه تحقيق    111
3-6- اجراي روش در پژوهش حاضر    114
3-6-1- علل به کارگيري روش نظريه داده‌بنياد    114
3-6-2- مکانيزم بومي‌سازي خروجي تحقيق    115
3-6-3- ارتباط مراحل روش با سؤالات تحقيق    117
3-7- اعتبارسنجي نتايج تحقيق    118
3-7-1- مفاهيم و کليات اعتبارسنجي پژوهش کيفي    118
3-7-2- روش اعتبارسنجي تحقيق    119

منابع